Πέμπτη 28 Οκτωβρίου 2010

ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Προσδιορισμός εννοιών
Προσφορά της επιστήμης στους ανθρώπους διαχρονικά
Προσόντα που πρέπει να διαθέτει ο επιστήμονας
Η επιστήμη στην υπηρεσία του ανθρώπου
Η Επιστήμη ως αυτοσκοπός
Κίνδυνοι από τη ραγδαία επιστημονική εξέλιξη

Επιστήμη: η λέξη επιστήμη προέρχεται από το ρήμα «επίσταμαι» που σημαίνει «γνωρίζω καλά» και αναφέρεται στην πλήρη και ακριβή γνώση ορισμένων πραγμάτων μετά από παρατήρηση και έρευνα.
Επιστήμονας: είναι ο κάτοχος επιστήμης έπειτα από ειδικές σπουδές.
Επιστημοσύνη: είναι η τέλεια γνώση επιστημονικού θέματος με το οποίο
κάποιος ασχολείται.
Ευθύνη: Ο εκ των προτέρων αναλογισμός των συνεπειών των πράξεων και παραλείψεών μας, η υποχρέωση να λογοδοτεί κανείς για πράξεις και παραλείψεις. Η ευθύνη είναι ανάλογη της κοινωνικής θέσης, του αντίκτυπου των έργων και λόγων μας στο κοινωνικό
σύνολο. Μεγάλη η ευθύνη των πνευματικών ανθρώπων (επιστημόνων, καλλιτεχνών, λογοτεχνών, δημοσιογράφων, πολιτικών).
Επιστημονική ουδετερότητα: Θεωρεί ότι η επιστήμη υπάρχει μόνο για την
επιστήμη, για την προσπέλαση της γνώσης, τον εντοπισμό της αλήθειας την
έρευνα και τη διατύπωση νόμων που διέπουν τα φυσικά και κοινωνικά
φαινόμενα => αποποιείται των οποιωνδήποτε ευθυνών από τη χρήση των
επιστημονικών γνώσεων εις βάρος της ανθρωπότητας
Κοινωνική ευθύνη επιστημόνων: Θεωρείται ότι η επιστήμη και οι επιστήμονες δεν είναι άμοιροι κοινωνικής ευθύνης. Σήμερα, με δεδομένο ότι η επιστημονική γνώση γίνεται πράξη μέσω της τεχνολογίας και επηρεάζει την καθημερινή ζωή όλων, ο επιστήμονας δεν μπορεί να καμώνεται τον αμέτοχο. Άλλωστε, όντας εξαρτημένος από τις χρηματοδοτήσεις κρατικών και ιδιωτικών φορέων (που προσδοκούν κέρδος, πολιτικό ή οικονομικό), γνωρίζει ή έστω υποψιάζεται την πιθανότητα τουλάχιστον, χρήσης των επιστημονικών και τεχνικών πορισμάτων του με τρόπο αθέμιτο. Επομένως, ένας επιστήμονας χωρίς τη συναίσθηση αυτής της ευθύνης είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος• και μάλιστα πολύ επικίνδυνος, δεδομένου ότι είναι έξυπνος και κατέχει πολλές γνώσεις (. Ι. Μανωλεδάκης).
Προσφορά της επιστήμης στους ανθρώπους διαχρονικά
Προσέφερε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να επιμηκύνουν το χρόνο της
ζωής τους με επιτυχή τρόπο (βιολογία, ιατρική, φαρμακευτική, κλπ.).
Τους παρείχε τα μέσα να αξιοποιήσουν τους φυσικούς πόρους (= νερό,
έδαφος, ηλιακή ενέργεια) ώστε να επιβιώσουν και περαιτέρω να αποκτήσουν
ποιότητα ζωής ( = ασφάλεια και αξιοπρέπεια).
Η εφαρμογή των επιστημονικών γνώσεων, μέσω της τεχνολογίας (=
εργαλεία, τεχνικές, μέθοδοι) στον τομέα της εργασίας, οδήγησε στην αύξηση
της ποσότητας και τη βελτίωση της ποιότητας των αγαθών (=ευημερία,
διευκόλυνση της καθημερινότητας, π.χ. οικιακές συσκευές).
Τους βοήθησε να εκμηδενίσουν τις αποστάσεις του χώρου (=ανάπτυξη
συγκοινωνιών) και του χρόνου (=ανάπτυξη επικοινωνιών).
Να ερευνήσουν το ιστορικό παρελθόν και να αποκομίσουν γνώση και
πολύτιμη πείρα από πολιτισμούς που δεν υπάρχουν πια (=ιστορία,
αρχαιολογία, γραφολογία).
Να οργανώσουν ορθολογιστικά την κοινωνία καταμερίζοντας την εργασία
και τα αγαθά στη βάση του συλλογικού καλού (=κοινωνιολογία, πολιτικές
επιστήμες).
Να διερευνήσουν τον ψυχικό τους κόσμο και το υποσυνείδητο (= ψυχολογία,
φιλοσοφία) κατανοώντας ψυχικά κίνητρα, ανάγκες και προσδοκίες ατόμων
και ομάδων → να οργανώσουν τη ζωή τους χωρίς φόβο και ενοχή
(αυτοσυνειδησία, αυτογνωσία).
_ Προσόντα που πρέπει να διαθέτει ο επιστήμονας
Πίστη στη λογική και επιθυμία για έρευνα (δημιουργική περιέργεια).
Φιλελεύθερο πνεύμα, διορατικότητα, προσδοκία για ένα καλύτερο μέλλον
(=όραμα, υγιής φιλοδοξία).
Ανθρωπιστικές αρχές και αξίες (=σεβασμός στον άνθρωπο).
Ευσυνειδησία και εργατικότητα (=ως αξία μοναδική η έρευνα απαιτεί
υπομονή και συστηματικότητα).
Ευαίσθητη κοινωνική συνείδηση (=αίσθημα ευθύνης προς τους
συνανθρώπους του).
Ενδιαφέρον για τα κοινά (=πολιτικοποίηση και όχι κομματικοποίηση).
Ικανότητα σύλληψης των προβλημάτων στην ουσία τους (ώστε να θέτει
εύστοχα ερωτήματα και να αναζητά ακριβείς απαντήσεις).
Επιθυμία να διαλέγεται και να συνεργάζεται με τα άλλα μέλη της
επιστημονικής κοινότητας στο πλαίσιο της οποίας δραστηριοποιείται.
_ Η επιστήμη στην υπηρεσία του ανθρώπου
Στόχος της επιστήμης είναι η βελτίωση της ζωής των ανθρώπων μέσω της
επίλυσης των προβλημάτων τους και της κάλυψης των αναγκών τους
(=υλικών, πνευματικών, ηθικών).
Οι επιστήμονες: ως ερευνητές προσανατολίζουν την εργασία τους στο
συλλογικό καλό, λειτουργούν όχι ως μονάδες, αλλά ως μέλη της κοινωνίας.
Αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα αποτελέσματα της δουλειάς τους και τις
πιθανές αρνητικές τους συνέπειες (= επεμβαίνουν επανορθωτικά εάν
χρειάζεται).
Προσβλέπουν σε μια εξέλιξη υπό προϋποθέσεις (=ηθικές, νομικές) κι όχι
αχαλίνωτη και αυθαίρετη, αλλά αντίθετα σταδιακή, ώστε να «απορροφηθεί»
ομαλά από την κοινωνία.
Προσπαθούν να επικοινωνήσουν με τους άλλους ανθρώπους, να
εκλαϊκεύσουν τις θεωρίες τους, να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις τους, να
αναβαθμίσουν πνευματικά το σύνολο (μορφωτική ανύψωση του λαού ≠
δογματισμός, μυστικισμός).

_ Η Επιστήμη ως αυτοσκοπός
Σύμφωνα με αυτό το δόγμα η επιστήμη δεν περιορίζεται από κανένα ηθικό
όριο αλλά στοχεύει στην αποκάλυψη της αλήθειας με κάθε κόστος.
Οι επιστήμονες ερευνούν χωρίς να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα
αποτελέσματα των μελετών τους. Υπηρετούν την εξέλιξη χωρίς όρια, χωρίς
περιορισμούς από κοινωνικές επιταγές.
Η επιστημονική γνώση θεωρείται προνόμιο των λίγων-ειδικών («ελίτ») οι
οποίοι δεν νιώθουν την υποχρέωση να την μεταγγίσουν στους άλλους
ανθρώπους.
_ Κίνδυνοι από τη ραγδαία επιστημονική εξέλιξη
Υλικός Τομέας
_ Η λεηλασία και φθορά της φύσης (=εξάντληση ενεργειακών
αποθεμάτων).
_ Η εκμετάλλευση της επιστημονικής γνώσης ως όργανο μεγιστοποίησης
των κερδών ορισμένων χωρών σε βάρος άλλων (= βιομηχανικές χώρες της
Δύσης ≠ Τρίτος Κόσμος).
Κοινωνικός Τομέας
_ Η μονομερής εξειδίκευση καθιστά τον ίδιο τον επιστήμονα αδύναμο να
αξιολογήσει με κοινωνικά και ηθικά κριτήρια τη δουλειά του.
_ Η επιστημονική γνώση ανάγεται σε ανώτατη πολιτισμική αξία και ο
επιστήμονας απαλλάσσεται από την υποχρέωση να ενδιαφέρεται για την
εφαρμογή των επιτευγμάτων του και τις συνέπειες αυτής.
_ Ο υλικός πολιτισμός αναπτύσσεται ταχύτερα από τον μη υλικό (=ηθική,
αξίες, θεσμοί, φορείς κοινωνικοποίησης) με αποτέλεσμα να υπάρχει
πλούτος αγαθών, αλλά όχι αρμονία και ευτυχία στις σχέσεις των ατόμων
και ομάδων.
Ιδεολογικός – Ηθικός Τομέας
_ Η επιστήμη υπηρετεί χρησιμοθηρικές και ωφελιμιστικές σκοπιμότητες
(=δημιουργία καταναλωτικών προτύπων).
_ Η τεχνοκρατία και ο αυτοματισμός προσφέρουν νέα εργαλεία στην
προπαγάνδα, η οποία χρησιμοποιείται για τη χειραγώγηση των πολιτών
_ Ο ρυθμός των ανακαλύψεων και η αδυναμία του μέσου ανθρώπου να τις
παρακολουθήσει (π.χ. ρομποτική, κλωνοποίηση) δημιουργούν ένα
αίσθημα ανασφάλειας και επιτρέπουν την ανάπτυξη σκοταδιστικών
αντιλήψεων και επικίνδυνων απόψεων περί παγώματος της
επιστημονικοτεχνικής προόδου που, βέβαια, θα σήμαινε την επιστροφή
στον πρωτογονισμό.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου