ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΠΑΛ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΠΑΛ

Σύγχρονη Εκπαίδευση Γαζίου
Τηλ.2810823411/email:syxekp@gmail.com
www.syekp gr/1


Η διεύθυνση του Φροντιστηρίου
«Σύγχρονη Εκπαίδευση»και οι καθηγητές του εύχονται σε όλους τους υποψηφίους καλή επιτυχία στις επερχόμενες Πανελλαδικές εξετάσεις που ξεκινούν για τους υποψηφίους των ΕΠΑΛ στις 25/5 ημέρα Τρίτη με το μάθημα της Εκθεσης (Νεοελληνική γλώσσα).


Διαφήμιση και βία

Τι έκανε για χρόνια η διαφήμιση με παραγγελία του συστήματος; Ερέθιζε τις επιθυμίες. Κάνοντας το όμως ,δεν ώθησε απλά τον κόσμο να θέλει, αλλά του είπε τι να θέλει και τι ήταν καλό να θέλει. Αν το σκεφτούμε καλά θα δούμε ότι πέτυχε δυο αποτελέσματα από «αντικειμενική»άποψη επαναστατικά. Οι συντηρητικές κοινωνίες και οι αντιδραστικοί παιδαγωγοί δήλωναν πάντα με σοφό τρόπο ότι οι υπερβολικές επιθυμίες είναι κακό πράγμα και ότι δεν πρέπει α δίνουμε στους φτωχούς την εντύπωση ότι μπορούν να αποκτήσουν τα πράγματα των πλουσίων. Το ότι οι βασιλιάδες μετατοπίζονταν με τη φορητή πολυθρόνα ήταν απόδειξη ότι αυτό το σκεπαστό πολυτελές φορείο ήταν βασιλικό πράγμα: κανείς άλλος δεν μπορούσε να το θέλει.Η διαφήμιση, μεταφράζοντας τη φορητή πολυθρόνα σε «αυτοκίνητο»,είπε ακόμα και στον άνεργο ότι μπορούσε να επιθυμεί αυτοκίνητο, ότι όλοι μπορούσαν να το αποκτήσουν κι ότι, πάντως, περισσότερο από δικαίωμα, ήταν υποχρέωση να το επιθυμούν.
Μια επιθυμία, ερεθισμένη κι ανικανοποίητη, μπορεί να πάρει δυο δρόμους: την ατομική εξέγερση(την εγκληματική πράξη για παράνομη ιδιοποίηση των αγαθών άλλου)και τη συλλογική επανάσταση(τον κοινωνικό αγώνα για σωστότερη διανομή του κοινού πλούτου).Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι ένα από τα αποτελέσματα τηης καταναλωτικής προπαγάνδας υπήρξε και η προσπάθεια της κοινωνίας για κατάκτηση της ευδαιμονίας που παρουσιαζόταν σαν δυνατή για όλους και που τελικά ήταν άφταστη.Η καταναλωτική προπαγάνδα είναι αναμφίβολα υπεύθυνη για την παράλογη απόφαση ν’απαχθεί ένα παιδί για να αγοράσει ο απαγωγέας βίλα,αλλά είναι επίσης και υπεύθυνη για την κατάληψη σπιτιών από ανθρώπους που νιώθουν αποκλεισμένοι από αγαθά που διαφημίζονται σ’όλες τις γωνιές των δρόμων.
Και να που η κοινωνία ,αφού πρώτα ερέθισα τις επιθυμίες για όλα τα πράγματα, τρομοκρατείται γιατί ο κόσμος απαιτεί τουλάχιστον ένα μέρος χωρίς να πρέπει αναγκαστικά να εγκληματήσει. Είναι σαν να έλεγε το σύστημα στους υπηκόους του: «Επρεπε να θέλετε να ξοδέψετε όλο το μισθό σας και το δέκατο τρίτο και το δέκατο τέταρτο, αλλά τώρα το παρακάνετε: τώρα θέλετε αύξηση μισθού! Το παιχνίδι δεν ήταν έτσι. Μην υπερβάλλετε και σκεφτείτε τα αγαθά της λιτότητας.»
Και τώρα που ο κόσμος επιθυμεί υπερβολικά πράγματα ποιος φταίει; Η διαφήμιση, για παράδειγμα, που πρέπει να προκαλεί επιθυμίες για ψυγεία(κι αλίμονο αν δεν πουληθούν αρκετά, θα κλείσουν τα εργοστάσια).Αλλά αν για ν’αγοράσει ο κόσμος ψυγεία απαιτεί νέα συλλογική σύμβαση εργασίας, τότε κατι δεν πάει καλά. Συναγερμός, οι πολίτες καταναλώνουν πολλά, ζητούν πολυτέλειες.
Πώς να δικαιολογηθούν γι’αυτό; Κατηγορώντας στην τύχη, παράλογα. Γιατί ο κύκλος είναι φαύλος, η βία βρίσκεται στην ίδια την ιδέα του κέρδους, είναι παλιά ιστορία: πρέπει να επιθυμείς αυτά που έχω εγώ, διαφορετικά όλα τελείωσαν. Πράγματι τελείωσαν:η βία αποτέλεσμα, όχι αιτία της κατάστασης.


Umberto Eco
Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή


ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α.Να παρουσιάσετε στην τάξη το περιεχόμενο του αποσπάσματος με μια περίληψη 100-120 λέξεων
25μονάδες

Β1.Ποιές νοηματικές σχέσεις υπάρχουν ανάμεσα στην Τρίτη (Μια επιθυμία…..σχεδόν άφθαστη)και την τέταρτη(Και να που η κοινωνία……ζητούν πολυτέλειες)παράγραφο του κειμένου;

5 μονάδες
Β2.Ποιέs μεθόδους πειθούς διακρίνετε στο κείμενο;
5 μονάδες

Β3.Σύμφωνα με το συγγραφέα ,η διαφήμιση πέτυχε δυο «επαναστατικά» αποτελέσματα. Ποια είναι αυτά; Κυκλώστε τις σωστές απαντήσεις.
α. Συνέβαλε στην οριστική άρση των ιδεολογικών αντιλήψεων και των κοινωνικών σχέσεων που στο παρελθόν υποχρέωναν τα μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα να ζουν σε συνθήκες ένδειας και λιτότητας.
β. Καλλιέργησε στους ανθρώπους την πεποίθηση ότι όλοι έχουν το δικαίωμα να επιθυμούν και να αποκτούν αγαθά, που στις προηγούμενες κοινωνίες απολάμβαναν μόνο οι ανώτερες κοινωνικές τάξεις
γ. Αύξησε την κοινωνική αγωνιστικότητα για την κατάκτηση της ευδαιμονίας και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.
δ. Κατέστησε το όραμα της δικαιότερης διανομής του κοινού πλούτου ρεαλιστικό και ενίσχυσε τους κοινωνικούς αγώνες για την υλοποίησή του.
2 μονάδες
Β4.Που έγκειται ,σύμφωνα με το συγγραφέα,η ευθύνη της διαφήμισης στην αύξηση της βίας;

5 μονάδες
Β5 «κάνοντας το όμως ,δεν ώθησε απλά τον κόσμο να θέλει,αλλά του είπε τι να θέλει και τι ήταν καλό να θέλει».Στην πρόταση υπάρχει ένα γραμματικό λάθος.Να το εντοπίσετε και να το διορθώσετε.
2 ,5μονάδες






Στοιχεία χρήσιμα για την Εκθεση

1.Με ποια μέσα ο συγγραφέας γίνεται σαφής, κάνει ζωντανό το λόγο του και επικοινωνεί με τον αναγνώστη;
Απάντηση
Συνηθέστερα μέσα είναι: το α' πρόσωπο, οι παρενθέσεις, τα παραδείγματα, ο ευθύς λόγος, η αμεσότητα του λόγου, οι ερωτήσεις, η απλή και σαφής γλώσσα.

2. Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση παραδειγμάτων;
Απάντηση
Τα παραδείγματα συνήθως δίνουν ζωντάνια, γλαφυρότητα, παραστατικότητα στο λόγο του συγγραφέα . Διεγείρουν το ενδιαφέρον και διευκολύνουν τον αναγνώστη να κατανοήσει πλήρως τις απόψεις του που έχουν αποδοθεί θεωρητικά. Καθιστούν το κείμενο πιο οικείο, πιο προσιτό στον αναγνώστη. Αρκεί βέ βαια να είναι εύστοχα, να μην διακόπτουν την πορεία της σκέψης του και να μην πλεονάζουν.

3.Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση παρενθέσεων;
Απάντηση
Οι παρενθέσεις διευκρινίζουν, αποσαφηνίζουν, συμπληρώνουν, αναλύουν όσα έ χει αναφέρει ο συγγραφέας. Π.χ.Το αυτοκίνητο (ήταν και σαράβαλο ) αγκομαχούσε στον ανήφορο. Έχουν περισσότερο επεξηγηματικό ρόλο και βοηθούν να αποφευχθεί η σύγχυση του αναγνώστη και για το λόγο αυτό η χρήση τους μερικές φορές θεωρείται επιβεβλημένη. Δίνουν ποικιλία στο λόγο που αποκτά συχνά προφορικότητα.
Συχνά οι παρενθέσεις περιέχουν μια παραπομπή. Πχ. Εμίσεψες και μ’ άφησες ένα γυαλί φαρμάκι (Δημοτικό)

4.Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση εισαγωγικών;

Απάντηση
Χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν έμφαση, όταν μεταφέρονται αυτούσια λόγια άλλου, όταν πρόκειται για λέξεις ή φράσεις που ανήκουν σε ειδικό λεξιλόγιο ή σε κάποιο γλωσσικό ιδίωμα ή επίπεδο λόγου,ή όταν πρόκειται για τίτλους βιβλίων, εφημερίδων, ονόματα πλοίων κ.τ.λ. . Κάποτε προσδίδουν ειρωνικό τόνο ή μεταφορική σημασία στη λέξη - φράση.

5. Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση παρομοιώσεων;
Απάντηση
Ο λόγος γίνεται πιο παραστατικός, πιο ζωντανός, εν τέλει πιο πειστικός. Η θέση του συγγραφέα καθίσταται εύληπτη και κατανοητή. Διεγείρεται το ενδιαφέρον του αναγνώστη.(Πρέπει να γράψουμε πρώτα τι παρο¬μοιάζεται με τι, με ποιο σκοπό όσον αφορά το νόημα του κειμένου και, στη συνέχεια, να αναφερθούμε στη λειτουργία των παρομοιώσεων στον αναγνώστη.)

6. Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση άνω τελείας;
Απάντηση
Η άνω τελεία χρησιμοποιείται
- στο χωρισμό δύο μερών μιας φράσης που συνδέονται με τη νοηματική σχέση της αντίθεσης
- στο τέλος μιας ημιπεριόδου και στην αρχή μιας άλλης, η οποία συμπληρώνει ή διευκρινίζει/επεξηγεί την πρώτη
- . στην περίπτωση απαρίθμησης στοιχείων
Ας σημειωθεί ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το συγγραφέα (όταν διαθέτει ποι ητική ιδιοσυγκρασία) για να προσδώσει στοχαστική ατμόσφαιρα, αφήνοντας χρο νικά περιθώρια στον αναγνώστη να προβληματιστεί.


7. Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας όταν χρησιμοποιεί ευθύ λόγο;
Απάντηση
0 ευθύς λόγος προσδίδει ζωντάνια αμεσότητα και παραστατικότητα στο κείμενο, δημιουργεί ένα κλίμα οικειότητας με τον αναγνώστη και τον βοηθάει να βιώσει άμεσα τις απόψεις που μεταφέρονται. Σπάει η μονοτονία του λόγου με αποτέλεσμα να ελκύεται το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

8. Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση α' πληθυντικού προσώπου;
Απάντηση
Το α' πληθυντικό πρόσωπο χαρίζει έναν οικείο τόνο στο λόγο, τον κάνει πιο άμε σο, ζωντανό και παραστατικό, ενώ προσδίδει και καθολικότητα στο πρόβλημα - φαινόμενο στο οποίο αναφέρε ται ο συγγραφέας. Μάλιστα, καθώς θέτει και τον εαυτό του ως συμμέτοχο ή θύμα, δεν υποτιμά τον αναγνώστη. Αντίθετα, τον καθιστά πιο δεκτικό κι έτσι ο λόγος του κερδί ζει σε πειστικότητα. Έτσι ο συγγραφέας αποφεύγει το αρκετά συχνά εγωιστικό και υποκειμενικό α΄ ενικό αλλά και το διδακτισμό του β΄ προσώπου και κάνει ένα βήμα για να κερδίσει το ενδιαφέρον και την αποδοχή του αναγνώστη του.


9. Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση στατιστικών στοιχείων;
Απάντηση
Προσδίδουν αποδεικτική ισχύ και εγκυρότητα στο λόγο, αφού αποτελούν ισχυρά τεκμήρια που συνήθως καθηλώνουν τον αναγνώστη, ο οποίος δύσκολα μπορεί να τα αμφισβητήσει.

10. Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση αναλογιών;
Απάντηση
Συνήθως με τις αναλογίες ο συγγραφέας δίνει πιο παραστατικά τις θέσεις του. Διευ κολύνει τον αναγνώστη να κατανοήσει την έννοια ή το φαινόμενο που παρουσιάζει, καθώς δίνει ομοιότητες αυτού με κάποιο άλλο. Όταν μάλιστα το κείμενο είναι επιστη μονικό, οι αναλογίες απλοποιούν , εκλαϊκεύουν και κάνουν πιο προσιτό το κείμενο στο μέσο ανα γνώστη.
Μερικές φορές μάλιστα , όπως γράφει και ο Σεφέρης, οι παραβολές είναι ένας πολύ καλός τρόπος να ξεστομίσουμε αλήθειες ή πράγματα που δύσκολα τολμάμε να παραδεχτούμε και να αρθρώσουμε.
Το κείμενο επίσης κερδίζει σε ζωντάνια και γλαφυρότητα και προσελκύει το ενδιαφέρον του αναγνώστη


11. Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση ερωτήσεων;
Απάντηση
- διέγερση προβληματισμού
- πρόκληση ανησυχίας
- να προσδώσει ειρωνικό τόνο στο λόγο του
- να δημιουργήσει κλίμα αμεσότητας και την αίσθηση του διαλόγου στον αναγνώστη (θεατρικότητα)
- όταν είναι ρητορικές, να δώσει έμφαση στη θέση του.
- Να συνδέσει δύο διαφορετικές νοηματικές ενότητες ή να εισαγάγει ένα νέο θέμα